Doğru beslenme kılavuzu: Yemek esnasında su içilmeli mi

Dr. Hüseyin Nazlıkul yazdı...

Günlük besinler mümkün olduğunca sade bir biçimde hazırlanmış olmalıdır. Çok çeşitli yemeklerin tüketilmesi insanları aşırı yemeye sürükler ve mideyi yorar. Aşırı besin fazla kilo demektir.

İlk yenen yemekler çiğ olmalıdır. Bu sebeple sebze ve meyveler önerilebilir. Ülkemizde yapılan uygulamalar ise bunun tam tersidir. Eğer meyve tüketilecekse yemeklerden önce yenmeli veya ara öğün olarak alınmalıdır. Ana yemekten hemen sonra yenilen meyveler vücudumuza zarar verebilir.

Öncelikle çiğ besinler yenirse öteki besinlere midede daha az yer kalır. Ayrıca yenen ilk besinler çiğ ve liften zengin olursa bu besinler piston vazifesi görerek bağırsakların çalışmasını da sağlamış olur.

Acı ve aşırı baharattan kaçınılmalıdır. Soslara ve yemeklere konan tat ve çeşnilerin zararsız olanları kullanılmalıdır. Doğa bize nice güzel kokulu, çeşnili bitkiler ve otlar vermiştir. Bunlar yemeklere lezzet verdikleri gibi sağlığımız için de faydalıdır.

Alınan besinler mümkün olduğunca işlenmemiş olmalıdır. Ne kadar doğal ve yapısı bozulmamış besin varsa öncelik onlara verilmelidir. Özellikle hayvansal ve işlenmiş gıdalar, eğer midede ekşir ve bağırsaklarda çürürse kanda zehirlenme meydana getirir. Bu nedenle yenen besinlerin niteliği düşük bile olsa iyi sindirilmeleri şarttır.

Sindirim bozuklukları genellikle kötü alışkanlıkların sonucunda ortaya çıkar. Başlıca belirtiler; midede ağırlık, ekşime, aşırı asit salınımı, yanma, bulantı, uyuklama, baş ağrısı ve kusmadır. İyi sindirilmemiş besinler mideden geçtikten sonra bağırsaklarda gaz, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi şikayetlere neden olur. Bu belirtileri yok etmek için öncelikle nedenleri ortadan kaldırmak gerekir.

SİNDİRİM BOZUKLUKLARININ BAŞLICA NEDENLERİ

Çabuk ve sık yemek yeme: Sindirim işlemi ağızda lokmanın çiğnenmesiyle başlar. İyi çiğnenmeyen bir besin sindirim organlarında ekşir. Bu nedenle yavaş yemek yemeyen kişiler er ya da geç bir doktora gitmek zorunda kalır. Eğer bir insanın yemek yiyecek kadar vakti yoksa zamanı yettiği kadar yemek yemelidir. Tükettiğimiz en iyi besinler sindirebildiğimiz sürece bize yararlı olur. Sağlığını korumak isteyen herkes her lokmayı ağır ağır çiğnemelidir.

Yemek sırasında su içmek: Yemek sırasında içilen sıvılar (içki, su, meyve suyu vb.) mideyi şişirir ve yorar. Ayrıca alınan bu sıvılar midenin sindirim özsuyunu sulandırarak etkisini zayıflatır. Diğer yandan yemek sırasında içilen soğuk sıvılar sindirimi durdurur. Çünkü midenin sindirim işlemini gerçekleştirebilmesi için belli bir ısıya gereksinimi vardır.

İhtiyaç duyulandan daha fazlasını yemek: Sindirim sorunlarının başlıca nedenlerinden biridir. İnsanlar sofradan tam doymadan kalkmalıdır. Çok fazla yemekten kaçınmanın en iyi yolu sofrada az çeşit olması ve küçük tabaklarla servis yapılmasıdır.

Birbirine yakın öğünler: Gerek mide gerekse bağırsaklar görevlerini yerine getirmek için belli bir zamana gereksinim duyar. Eğer aşırı miktarda yenmemişse, normal bir sindirim işlemi için 4-5 saat, bazı besinler için ise 5-6 saatlik bir zaman dilimi gerekir. Bu sebeple de çok sık beslenmemek önerilir.

Haftada bir gün meyve kürü yapmak ya da akşam yemeğinden sonra ertesi gün akşam yemeğine kadar hiçbir şey yememek genç kalmanın sırlarından biridir. Haftada bir gün olsun sindirim organlarımızı dinlendirmeliyiz.

Yemek aralarında yemek yeme: Bu tür alışkanlıklar mideyi yorar ve bağırsak florasını bozar. Bu bakımdan ikindi ara öğünü yetişkinler için gereksizdir.

Gece geç saatlerde yemek yeme: Yemek yedikten sonra hemen yatmak doğru değildir çünkü uyku sindirimi geciktirir. Aksi halde ertesi sabah yorgun olarak kalkılır. Gece yemekleri hafif olmalıdır. Ancak gündüz gerektiği kadar besin alamayanlar için koşullar daha değişken olmaktadır.

Yorgun ve sinirliyken yemek yenirse sinir sistemimiz sindirim işlemine yardımcı olamaz. Bunun için bu durumdayken hiçbir şey yememek daha doğru olur. Yorgunluk geçtikten veya gerginlik giderildikten sonra yemek yenmelidir. Aşırı yorgunluk hali mide kaslarının besinleri gerektiği kadar çalkalamasını engeller.

Bağırsaklarda mantar enfeksiyonunun olması: Kişi kendini çok yorgun hisseder. Şeker ve tatlıya karşı aşırı isteklidir. Bağırsaklarda aşırı gaz söz konusudur. Bazen reflüyü andıran yakınmalar bile ortaya çıkarabilir.

Uykusuzluk: Sindirim bozukluğuna yol açabilir. Ayrıca sinir sisteminin stoklarını tüketerek sindirimin dengesini bozar.

Ateşliyken yemek yemek: Ateşin daha da yükselmesine neden olur. Çünkü yüksek ateş sindirim özsuyunu kurutur. Bu durumlarda daha çabuk şifa bulmak için perhiz yapılmalıdır. Doğada hiçbir hayvan hastayken yemek yemez.

Her türlü baharat: Hardal, sirke, karabiber vb. baharatlar, özellikle mide zayıfsa sindirim özsuyunu tahriş ederek midenin kimyasal bileşimini bozar ve sindirim bozukluklarına yol açar.

Ham meyveler: Yüksek miktarda asit içerdikleri için ham meyvelerden kaçınılmalıdır.

Bozulmaya yüz tutmuş besinler: Mikroorganizmaların üremesine ve sindirim bozukluğuna yol açar.

Isıtılmış yemekler: Pişirildikten sonra soğuyan yemeğin yağı donar. Bakteriler bu donmuş yağın içinde kalır. Yemek tekrar ısıtıldığında ise içindeki bakteriler hızla ürer. Bu tür yemekleri yer yemez zararlı etkilerini hemen görmeyiz ancak zamanla karaciğer, böbrekler, safrakesesi ve bağırsaklarımız olumsuz etkilenir.

Kızartmalar: Yağın cinsi ne olursa olsun kızartmaların sindirilmesi genellikle zordur. Çünkü yüksek ısıda iken yağ ayrışır ve bu ayrışma karaciğere zarar verir.

Aşırı miktarda şeker: Sindirim bozukluğuna yol açar. Şeker çabuk asitleşen bir maddedir ve sindirimle ilgili olan tüm organları olumsuz olarak etkiler.

Hüseyin Nazlıkul

Odatv.com