Gıda İntoleransınız Olabilir Mi?

Gıda intoleransı, vücudumuzun bir gıdaya ya da bileşenine verdiği yanıtlardır.

Gıda intoleransı, vücudumuzun bir gıdaya ya da bileşenine verdiği yanıtlardır. Laktoz intoleransı bu duruma örnektir. Bu durum bağışıklık sistemi ile ilgili değildir. Reaksiyonlar sindirilemeyen veya emilemeyen gıda ya da bileşenlerinden dolayı ortaya çıkar.

Laktoz intoleransı olan kişilerde sütteki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimleri yoktur. Laktoz intoleransı dünyadaki yetişkinlerin %50'sinde görülür.

Bazı kişilerin de, lezzet artırıcılarına veya gıda koruyucularına (sülfit) karşı intoleransı vardır. Semptomlar kişiye göre değişir ve genellikle hangi gıda bileşeninin, hangi reaksiyona neden olduğunu belirlemek imkansızdır.

Gıda intoleransının semptomları gıda alerjisinin semptomlarına oldukça benzer. Bu nedenle bir gıdaya karşı olan reaksiyon durumunda bir doktora danışmak gerekir.

Gıda İntoleransı Nedir?

Bir gıda bileşenine karşı organizmanın gösterdiği reaksiyonlara, gıda hassasiyeti denir. Gıda hassasiyeti, gıda alerjisi ve gıda intoleransı olmak üzere ikiye ayrılır.

Sağlıklı olduğunu düşündüğümüz birçok besin, vücudumuzda olumsuz etkiler yaratabilir. Çok sağlıklı olduğunu düşündüğümüz yumurta vücut tarafından sindirilemezse, vücut yumurtanın içindeki proteinlere karşı tepki verir. Bu duruma "Gıda İntoleransı" denir ve kilo artışından, birçok kronik hastalığa kadar olumsuz sonuçları vardır.

Gıda İntoleransı Nasıl Oluşur?

Bu sorunun yanıtı karmaşıktır. Bazı enzimlerin eksikliği (vücuttaki spesifik kimyasal reaksiyonlar için enzimlere gereksinim duyulur), genetik faktörler, stres veya hastalıklar, sağlıksız bir bağışıklık sistemi, çevre kirliliği ve dengesiz beslenme gıda intoleransına sebep olabilir.

Besinlerin alınması ve vücudumuzdan atılmaları arasındaki süreçte besinler devamlı bir parçalanma sürecinden geçerler.

Ağızda parçalanmaya başlayan besinler, daha sonra mide asitleri ve hareketleri ile belli bir kıvama gelir ve bağırsağa geçerler.

Bağırsaktaki çeşitli enzimlerle ve bağırsak florasının etkisiyle bu besinler en küçük parçalara kadar bölünür.

Besinlerdeki proteinler, bu parçalanma sırasında amino asitlere bölünür ve vücutta gerekli yerlerde kullanılmak üzere kana karışır.

Bazı Proteinler Amino Aside Parçalanamazsa Ne Olur?

Bazı enzimlerin eksiklikleri, bağırsak florasındaki bozukluklar veya irritabl bağırsak sendromu gibi hastalıklar, besinlerin bağırsakta aminoasitlere kadar parçalanmasını engeller ve besinler kana parçalanamadan geçerler. Savunma sistemi bu parçalanmamış besinlere yabancı madde gibi davranır ve bakterilere veya virüslere saldırdığı gibi harekete geçer.

Bu durumun sonucunda vücutta enflamasyon oluşur ve yan etkiler ortaya çıkar. CRP yükselmesi en başta halsizlik, metabolizmada yavaşlama ve bağırsak semptomları ortaya çıkarır. Hastanın aynı gıdayı, farkında olmadan düzenli tüketmesi halinde başka kronik hastalık da gelişir.

Gıda İntoleransı Gıda Alerjisinden Farklıdır

Gıda intoleransı ve gıda alerjisi birbirine karıştırılmamalıdır. Gıda alerjisi görülen kişi sayısı azdır ve kısa bir sürede öldürücü etkiler ortaya çıkabilir. Örneğin fındık veya deniz mahsulleri alerjileri olanlar 1 saatten kısa sürede anaflaktik şoka girerebilirler.

Gıda İntoleransında ise besinlerin olumsuz etkisi 3 dakika-72 saat arasında ortaya çıkmaya başlar. Kişi bu zaman diliminde birçok gıda yediği için, yaşadığı sorunun gıdadan kaynaklandığını anlasa bile hangisinden olduğunu tespit etmesi çok zordur.

Örneğin sabah çikolata yiyen ve sonrasında yatana kadar iki öğün daha tüketmiş olan kişi, yatmadan önce ortaya çıkan bir bağırsak sorununu sabah yediği çikolatanın içindeki sütle ilişkilendiremez. Gıda intoleransı, belirli gıda bileşenlerine karşı vücutta yanlış bir reaksiyon oluşmasıdır. Bu durum, bağışıklık sistemi ile ilgili değildir. Yani gıda alerjisinden çok farklıdır.

Gıda Alerjisine ve İntoleransına Ait Belirtiler Hangi Yaşta Görülmeye Başlar ?

Gıda intoleransı ve alerjisi her yaşta ortaya çıkabilir. Eğer gıda intoleransı erken tanınmazsa, ileri yaşlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Örneğin laktoz intoleransı çocuklarda kolite neden olurken, yetişkinlerde Crohn hastalığına sebep olabilir.

Gıda İntoleransı Tahmin Edilenden Daha Sık Görülen  Bir Hastalıktır

Dünya Sağlık Örgütüne göre dünya nüfusunun yarısında Gıda İntoleransı vardır. 1 milyar kişi Gıda İntoleransı tanısı almıştır vardır ve bu rakamın 2015'te 2,5 milyara ulaşacağı tahmin edilmektedir (WHO, JUNE 2006).

Gıda İntoleransı kilo fazlalılığı, kilo verememe, migren, sebebi açıklanamayan ödem, gaz, şişkinlik, kronik yorgunluk, kabızlık, cilt hastalıkları (örn. sivilceler, kaşıntı, nörodermatit, kronik egzama vs.), romatizmal hastalıklar, astım, ishal, mide krampları, psikolojik bozukluklar, uyku bozuklukları, baş ağrısı, solunum yolu hastalıkları, kronik farenjit, sık nezle, ağızda yaralar, epigastrik ağrı, crohn hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, sık sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmek, kronik burun akıntısı ve OSB (Otistik Spektrum Bozukluğu) gibi birçok hastalığın sebebidir.

Son yapılan bilimsel çalışmalarda sebebi bilinmeyen ve tedavi edilemeyen birçok hastalığın temelinde bağırsak florasının bozulması sonucu gelişen gıda intoleransının olduğu gösterilmiştir.

2008 yılında Almanya’da yapılan bir çalışmada, tükettiğimiz gıdalar ile kronik hastalıklar arasındaki ilişki açıkça ortaya konmuştur. Yeni veriler nüfusun yaklaşık yarısında görülen, irritabl bağırsak sendromu, romatizma, sedef gibi tedavisi zor hastalıklar için yol gösterici olmuştur.

İyileşme Oranları

Yapılan çalışmada öncelikle kişilerin bağırsak florasının durumu ve besin duyarlılıkları iki şekilde incelendi. 4000 kişide dışkı analizi yapıldı ve kanda IgG ye ve IgE ye bakıldı. 3800 kişinin de elektrovoll metoduyla (Vegatest) besinlere karşı duyarlılığı ve bağırsak florası incelendi. Ayrıca 3500 kişi de ProQuant ve AK testleriyle değerlendirildi. Sonuçların benzerlik gösterdiği görüldü. Araştırmanın sonrasında kişilerin 2 ay boyunca sorumlu besinlerden uzak durmaları sağlandı, bağırsak floraları düzenlendi ve kişilere enzim takviyeleri verildi. 1800 kişinin sadece sorumlu besinlerden 3 ay boyunca uzak durmaları sağlandı. Şaşırtıcı sonuçlar görüldü. Bağırsak florasının düzenlendiği kişilerde tedavi sonuçları anlamlı bulundu.  

İyileşme görülen hastalıkların oranları aşağıdaki gibi görüldü;

  • Gaz ve şişkinlik şikayetleri (96%)

  • Mide Sorunları (90%)

  • Genel ağrılar (82%)

  • Ürtiker, kaşıntı (82%)

  • Kolit (81%)

  • Kronik yorgunluk (79%)

  • Romatizma (67%)

Bu sonuçlar göstermektedir ki, tükettiğimiz ve masum sandığımız bir gıda, yıllarca bize önemli sorunlar yaşatmış olabilir.