Halsizlik, mide bulantısı, ishal belirtisi olanlar dikkat… Laktoz intoleransında tanı

Dr. Hüseyin Nazlıkul yazdı...

Günde ortalama 25-30 gr laktoz tüketilir. Laktozu parçalayan laktaz enziminin aktivitesi azaldığı, olmadığı ya da mukoza geçirgenliğinin bozulduğu durumlarda besinlerle alınan laktoz ya hiç parçalanamaz ya yetersiz miktarda parçalanır ya da emilemez. Bu durumda laktoz kana karışmak yerine bağırsakta kalır ve orada bulunan mikroorganizmalar tarafından kısa zincirli yağ asitleri oluşturulacak şekilde kullanılır ve daha çok gaz oluşur. Hem fazla oluşan yağ asitleri bağırsak hareketlerini artırır hem de bağırsaklarda parçalanamayan laktozun bağırsak boşluğuna daha çok su çekmesi sonucunda bağırsak içeriği sulanır. Sonuçta şu semptomlar ortaya çıkar:

  • Artmış bağırsak hareketleri
  • Gaz
  • Halsizlik
  • İshal
  • Karın krampları
  • Karında dolgunluk hissi
  • Mide bulantısı
  • Ödem hali
  • Şekilsiz dışkılama
  • Şişkinlik

Semptomların şiddeti kişinin laktozu tolere edebilme durumuna göre değişir. Tolerans eşiği bireyden bireye değişiklik gösterir, semptomlar birçok şekilde karşımıza çıkabilir ve genellikle laktoz alındıktan yarım ile 2 saat sonrasındaki bir zaman diliminde başlar.

Çoğu kez “süt alerjisi” ve “laktoz intoleransı” terimleri birbirinin yerine geçecek şekilde kullanılır ve bu da karışıklığa neden olur. Oysaki bunlar, nedenleri, semptomları, hedef grupları ve tedavi şekilleri tamamen farklı olan iki durumdur:

“Gıda intoleransı” ile vücudun, gıda veya katkı maddelerine karşı gösterdiği, sindirim veya metabolizma ile ilgili olan fakat bağışıklık sisteminin olaya iştirak etmediği olumsuz etkiler anlaşılmaktadır. Laktoz intoleransı bunun en güzel örneğidir.

“Gıda alerjisi” ise bağışıklık sisteminin, gıdaların içindeki bir maddeye veya bileşene karşı gösterdiği reaksiyondur ve genellikle bu madde bir proteindir. Çocuklardaki en yaygın gıda alerjisi kaynakları inek sütü, yumurta, buğday ve soyadır. Süt alerjisi, sütte bulunan proteinlere karşı bağışıklık sisteminin gösterdiği anormal reaksiyonlardan kaynaklanmaktadır.

LAKTOZ İNTOLERANSINDA TANI

Tanı hastayı ya da bebekler için anneyi dinlemekle başlar. Laktoz intoleransı olan kişinin hikayesi çok tipiktir. Ancak laktoz emilimini belirlemek için kullanılan testler vardır. Bunlar:

Laktoz tolerans testi: 12 saat açlıktan sonra laktoz içeren bir sıvı içilir. 2 saatlik periyotlarla kan örnekleri alınır. Laktozun emilimi sonrasında kanda artması gereken galaktoz ve glikoz seviyeleri ölçülür. Eğer laktoz tam olarak parçalanmazsa kan glikoz seviyesi yükselmez ve tedavi endikasyonu doğar.

Hidrojen solunumu testi: Kişilerin verdiği nefes (ekspirasyon) havasındaki hidrojen miktarı ölçülür. Ekspirasyon havasında normalde çok düşük miktarda hidrojen vardır. Laktoz sindirilmediği zaman, kalınbağırsakta bulunan bakteriler tarafından fermente edilir. Bunun sonucunda hidrojenin de aralarında bulunduğu çeşitli gazlar açığa çıkar. Oluşan hidrojen gazı bağırsaklardan emilip kana geçerek akciğerler yolu ile atılır. Test sırasında hastalar laktozlu bir sıvı içtikten sonra düzenli aralıklarla solunum havası analiz edilir. Yükselen hidrojen oranı, laktoz sindiriminin bozuk olduğunu gösterir.

Dışkı asit testi: Sindirilememiş laktozdan dolayı bağırsaklarda fermantasyon gerçekleşir. Bu durumda bağırsakların laktik asit biriktirmesi doğaldır. Bu laktik asit zamanla dışkıyla birlikte doğal yollardan dışarıya çıkar. Dışkı testinde dışkıda normalden daha yüksek miktarda laktik aside rastlanırsa intolerans şüphesi var demektir.

Elektrovoll yöntemi (Vegatest) ve HRV sistemleri (Reviquant): Kanda ve HRV üzerinden bakılabilen pratikte uygulaması en kolay olan testlerdir.

Bu konuda ve benzer konularda daha fazla bilgi edinmek için “Güzel, Mutlu ve Sağlıklı’’ kitabımdan faydalanabilirsiniz.

Hüseyin Nazlıkul

Odatv.com