Her yıl 2 milyon insan ölüyor... Hypokinetic Disease... Nedir, nasıl korunulur

Dr. Hüseyin Nazlıkul yazdı...

İstatistikler yeterince hareket etmediği için her yıl 2 milyon insanın yaşamını yitirdiğini gösteriyor. Bedensel hareketsizlik, başta kalp ve yüksek tansiyon olmak üzere birçok hastalıkta etkili rol oynuyor. Egzersiz, sağlığımızı korumak ya da gelişmiş olan sağlık durumumuzu devam ettirmek amacıyla yapılan, amaçlı hareketler olarak tanımlanabilir. Egzersiz, yapacak olan kişinin yaşına, cinsiyetine ve de sağlık durumuna, hatta bazen kondisyon durumuna veya becerilerine göre farklı özellikler taşır, ama genel bir tanımlama verirsek, haftada 3 ila 5 kez arasında yapılan düzenli, ritmik ve yaklaşık olarak 30-45 dakikalık bir programdır. Amaçlanacak olan hedefe göre bunun yoğunluğunu, şiddetini ve süresini de değiştirmek gerekebilir.

İnsan organizması uygarlık geliştikçe daha az hareket etmek zorunda kalmaktadır. Hareket azlığının organizma üzerindeki olumsuz etkileri düşünülmeden her geçen gün yeni bir alet geliştiriliyor. İnsanlar “rahatlığımız için” diyerek bu aletleri kapışıyorlar. Şimdi hareket azlığının insan vücudu üzerindeki olumsuz etkilerini inceleyelim:

İnsan vücudu evrimini ilk çağların güç doğa koşulları içinde tamamladı. O çağlarda insan, yaşamını sürdürebilmek, vahşi hayvanlara karşı savaşabilmek, güç doğa koşullarına göğüs gerebilmek ve beslenebilmek için güçlü olmak zorundaydı. O zamanın insanı sürekli bir savaşın içinde olduğundan çok güçlü bir fiziksel yapıya sahipti. Tüm kasları büyük bir gelişim göstermişti. Daha güçlü, daha süratli, daha dayanıklıydı. Sürekli bir hareketler dizisi içerisindeydi.

BİR DE GÜNÜMÜZ İNSANINI GÖZÜMÜZÜN ÖNÜNE GETİRELİM

Bugün insanlar, yaşamlarını sürdürmek için çok daha az hareket etmektedir. Günümüzde bu az hareket, yeni bir hastalık grubunun doğmasına neden oldu. Bu hastalık grubuna Hypokinetic Disease* (hareket azlığı hastalıkları) adı veriliyor. Artık bu hastalıklar günümüzde en çok can alan hastalık gruplarından biridir. Kalp-damar hastalıkları bu grubun başını çekmektedir.

İşte, bu hareket azlığıyla başa çıkmak, insanın yaşam kalitesini yükseltmek ve insanı fiziksel anlamda günlük yaşamdaki etkinlikleri daha kolay yapar hale getirebilmek amacıyla “yaşam boyu spor” olgusu doğmuştur. Bu olgu çeşitli dönemlerde, çeşitli ülkelerde değişik isimlerle anılmıştır. Kimi zaman “herkes için spor”, kimi zaman “sağlık için spor”, kimi zaman “kitle sporu” gibi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2000 yılındaki sloganı çok önemli: “Sağlığın İçin Düzenli Hareket Et.” Çünkü aslında günlük hayatımızda gelişmiş teknoloji sebebiyle çok fazla oturmaktayız. Uzun süreli televizyon seyrediyoruz; hareketsiz kalıyoruz. Bu hem gençler hem erişkinler hem de yaşlılar için geçerli. Toplumun çeşitli kesimlerinin mutlaka egzersize özendirilmesi, bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Çocuklarını küçük yaşlarından başlayarak becerilerine, isteklerine, arzularına göre düzenli egzersize alıştırmak ailenin görevi olmalıdır. Erişkinlik dönemindeyse, bunu bir yaşam tarzına dönüştürmek gerekmektedir ki yaşlılık sürecinde de bunu devam ettirebilecek şekilde sağlığımız gelişsin ve fonksiyonlarımızda önemli kazançlar sağlayabilelim.

Çocuklara, hatta spor yapmayı amaçlayan herkese öncelikle sağlık durumu düzenli bir egzersize ya da ileri kondisyon egzersizlerine gerçekten uygun mu diye bir kontrol öneriyoruz. Bundan sonra çocuk ne istiyor; ne tür egzersiz istiyor; neden hoşlanıyor? Yüzmekten mi, raket sporlarından mı hoşlanıyor? Ya da çocukların çok sevdiği, yine arkadaşlarıyla beraber yapmaktan zevk aldıkları basketbol, voleybol gibi aktivitelerden mi hoşlanıyor? Çocuğu zevk aldığı becerisini geliştirme yönünde, gerekirse kendisini çalıştıran beden eğitimi öğretmeninden de destek alarak değişik kulüplerde istediği aktiviteye yönlendirmek mümkündür. Kız çocuklarının olmasa da erkek çocuklarının sıkça heves ettiği ağırlık, halter kaldırma gibi çok zorlayıcı, eklemlere aşırı yük bindiren, gelişme dönemindeki eklemlerinin çok zarar görebileceği birtakım travmatik sporlardan da kaçınmak gerekmektedir. Çocuk ve öğretmeniyle işbirliği yapılarak becerilerini geliştirebileceği iyi bir egzersiz seçilebilir.

Odatv.com