Metabolik sendromlu hastalar hangi diyeti uygulamalı

Dr. Hüseyin Nazlıkul yazdı

Kalori kısıtlamalı diyet: Vücut tükettiğinden daha az enerji alırsa enerji eksik­liğini telafi etmek için yağ rezervlerini kullanır. Negatif enerji dengesi, kilo vermek için önemlidir. Bu nedenle metabolik sendromlu hastalar, kalori kısıtlamalı bir diyet uygulamalıdır. Beslenme uzmanları, günde 5 porsiyon taze meyve ve sebze tüketimi önerir. Bu besinlerle vücudunuza vitamin, eser element ve lif sağlamış olur. Sağlıklı ve dengeli bir diyete örnek olarak Akdeniz diyeti verilebilir.

Az yağlı diyet: Metabolik sendromunuz varsa et ve sosis ürünlerinden, yağ­lı peynirden, tereyağı ve kremadan mümkün olduğunca kaçınmalısınız. Hazır ürünler, yağlı hamur işleri, kremalı kekler ve çikolatalar da çok fazla yağ içerir. Bu yağlar özellikle Palm yağı ve hindistancevizi yağı gibi doymuş yağlardır, sağlıklı değildirler. Genel olarak yiyeceklerinizi yağsız olarak hazırlamanız gerekir (bu­harda pişirme). Deniz balıkları, kandaki trigliserit değerlerini düşürebilir, yüksek miktarda çoklu doymamış yağ asitleri özellikle omega-3 yağ asitlerini içerir.

Trans yağlar, endüstriyel yağların katılaştırılması sonucu oluşur. Kandaki LDL değerlerinin artmasının bir nedeni olduğu düşünüldüğünden trans yağ içeren gı­dalardan kaçınılması önerilir. Bunlar; kızarmış gıdalar (özellikle patates kızartma­sı), cips, bisküvi, kek ve çikolata gibi margarin içeren gıdalardır. Süt ve süt ürünle­ri de belirli bir oranda trans yağ içerir.

Düşük kolesterol diyeti: LDL kolesterol seviyesi yüksek olan hastalar günde 300 miligramdan fazla kolesterol tüketmemelidir. Her şeyden önce hayvansal yağ­lar, çok fazla kolesterol ve doymuş yağ asitleri içerir.

Çeşitli gıdaların kolesterol içeriğine örnekler:

  1. 1 yumurta sarısı: 315 miligram
  2. 100 gram karaciğeri: 354 miligram
  3. 100 gram karides: 144 miligram
  4. 100 gram kümes hayvanı: 60-90 miligram
  5. 150 gram morina balığı c: 70 miligram
  6. 1 yemek kaşığı (10 g) tereyağı: 25 miligram
  7. 1 dilim (30 gram) yarı sert peynir: 21 miligram

Özellikle doymuş yağ asitleri, LDL kolesterol seviyelerinde artışa neden olur­ken; doymamış yağ asitleri, kolesterol seviyelerini düşürebilir. Bitkisel yağlar, doymamış yağ asitleri içerdiğinden (Palm yağı ve hindistancevizi yağı istisnadır) hayvansal yağlardan daha düşük oranda kolesterol içerir ve daha sağlıklıdır. Bu­nunla birlikte bitkisel yağları da az kullanmalısınız, çünkü yağlar çok yüksek enerji içeriğine sahiptir yani aynı miktarda tüketildiklerinde vücudun diğer enerji kaynaklarından (karbonhidratlar, proteinler) çok daha fazla enerji verirler.

Fonksiyonel veya Tasarım Gıda

Tasarım gıda veya fonksiyonel gıda terimi, besin öğelerini sağlamaya hiz­met eden ve aynı zamanda sağlığı geliştirici etkileri olan gıdaları tanımlamak için kullanılır. Bu gıdalar izole besinlerden, besin takviyelerinden ve modifiye edilmemiş bitki ürünlerinden teknolojik olarak işlenmiş gıdalara kadar çeşitlilik gösterir. Tasarım gıdalar hastalıkları hem önlemek hem de tedavi etmek için kullanılabilir.

Lifler, çoklu doymamış yağ asitleri, proteinler, mineraller, eser elementler, vi­taminler, selenyum, çinko, C ve E vitamini gibi antioksidanlar kullanılan madde­ler arasındadır. Bu besinlerin kandaki şeker, kolesterol ve trigliserit seviyelerini düzenlemede olumlu etkisi vardır. Aynı zamanda bu besinlerin trombosit agre­gasyonunu inhibe ettiği, kanser riskini azalttığı, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve enflamatuar süreçlere karşı koruma sağladığı söylenir. Laktik asit bakterileri gibi sağlığı destekleyen mikroorganizmalar içeren probiyotik gıdalar da bağırsak sindirimini destekler.

Temel olarak fonksiyonel gıda ve gıda takviyelerinin kullanımından birçok fayda elde edilebilir. Fakat bu gıdalar egzersiz ve dengeli bir diyet ile sağlıklı yaşam tarzının yerine geçemez.

Bu konuda ve benzer konularda daha fazla bilgi edinmek için “Antienflamatuar Beslenme Rehberi’’ kitabımdan faydalanabilirsiniz.

Hüseyin Nazlıkul

Odatv.com