Uzak durmamız gereken besinler neler

Prof. Dr. Hüseyin Nazlıkul yazdı...

Yiyecek içecek sektörü, her ülkenin kendi üretimine ve mutfağına göre değişen temel bir pazardır.

Tüm canlıların yaşamının devamı için gerekenler; oksijen, besin ve sudur. Sağlıklı yaşam bu temel ihtiyaçların temini kadar, dengeli alımına, tüketilen miktarına ve kalitesine de bağlıdır. Sağlıklı beslenme dediğimiz zaman kast edilen aslında dengeli ve dönüşümlü beslenmedir.

Her yerde, her kaynakta, her söylemde bahsedilir; sağlıklı beslenin! Dengeli beslenin! Ama nasıl?

HASTALANDIKTAN SONRA ÇOK ANLAMLI OLMUYOR

Basit düşünelim, evinizde bir bitki yetiştireceksiniz ya da bir hayvan besleyeceksiniz. İlk düşündüğünüz şey nasıl sulanacağı ya da neyle besleneceği olur. Baktığımız canlılara gösterdiğimiz özenin çok fazlasını bir ömür boyu kendimize göstermemiz gerekir. Bir ömür boyu diyorum çünkü hastalanıp da sağlığımızı kaybettikten sonraki sağlıklı beslenme çabaları maalesef çok anlamlı olmuyor!

Beslenme bir alışkanlıktır. Beslenmeyi etkileyen; ailesel, yöresel, kişisel pek çok faktör vardır.

Mademki sağlıklı yaşam için ya da hastalıklardan uzak durmak için beslenme önemli, o zaman halkımızın bu konuyu öğrenmesinde biz hekimlere önemli bir görev düşmektedir. Bize danışan herkese ama öncelikle hastalarımıza, beslenmeleri ile ilgili bilgi vermemiz gerekir; her hastamıza, hiç yılmadan, hiç usanmadan… Okullarda sağlıklı beslenme ayrı bir ders konusu olarak anlatılmalıdır. Sağlık eğitimle başladığı zaman kafa karışıklığı azalır.

Sağlıklı beslenmeden anlamamız gereken; değişimli ve dönüşümlü olarak her besin grubunu tüketmektir. Besin grupları ise bilindiği üzere; proteinler, karbonhidratlar ve yağlardır. Bu hep söylenir yazılır da ben yirmi seneye yaklaşan hekimlik hayatımda şunu gördüm ki; çoğu insan bu isimleri biliyor ama hangi besinin karbonhidrat, hangisinin protein olduğunu bilmiyor.

UZAK DURULMASI GEREKENLER...

Çok genel bir sınıflama yaparsak, tahıl, tahıl ürünleri, şeker ve türevleri karbonhidrattır; et, süt ve hayvan ürünleri ise proteindir. Bakliyatlar ise doğal karbonhidrat ve protein yapısındadırlar.

Hangi besin gruplarında nelerin olduğunu anlatmaktansa uzak durmamız gereken besin gruplarını akılda tutmak daha kolay olacaktır. Beslenmemizden katı bir şekilde uzak tutmamız gereken besinlerin başında rafine gıdalar özellikle işlem görmüş, doğallığını yitirmiş, faydasını kaybetmiş olan karbonhidratlar gelmektedir. Bunların da başlıcaları beyaz un, beyaz şeker ve tüm alkollerdir.

Kronik hastalıkların, ağrılı tabloların, alerjilerin, sindirim sistemi hastalıklarının (kabızlık, gaz, ülser, reflü vb) ve şişmanlık hastalığının tedavisinde ilk adımı siz kendiniz atın ve rafine gıdalardan uzak durun. Kendi bedeninizdeki değişimi önce siz göreceksiniz.

Uzak durmamız gereken gıdaları vurguladık. Yapmamız gereken ise doğada bulunan onca çeşit doğal sebze, meyve, bakliyat, tahıl grubundan dönüşümlü olarak tüketmektir. Doğal bir besin grubu bile olsa her gün her öğün aynı besini tüketmek de dönüşümlü beslenme tanımına uymaz.

ZARARLI HALE DÖNEBİLİR

Meyvelerin içeriği doğal karbonhidrattır ve meyve şekeri fruktozdur. Ancak sağlıklı olduğu için çok miktarda tüketilen fruktoz da glukoza dönüştüğünden zararlı hale dönebilir.

Doğal, dönüşümlü ve çeşitli beslenerek gerekli vitamin ve mineralleri de almış oluruz. Bu durumda dışarıdan hazır vitamin mineral tabletleri almaya da gerek kalmaz.

Öneriler:

- Beyaz un yerine tam tahıl unları ve mamulleri seçin.

- Beyaz şekerden ve beyaz şeker içeren tüm gıdalardan uzak durun.

- Beyaz şeker yerine kahverengi şeker kullanın.

- Yediğiniz yemeklerin miktarına dikkat edin.

- Doyduğunuz anı kollayın, her ne yiyorsanız doyduğunuzu fark ettiğiniz an bırakın.

- Çok geç saatlerde yememeye özen gösterin.

- Yemek yerken su içmeyin.

- Fastfood tüketmeyin! (sanırım bu konuda bir şey söylemeye dahi gerek yok )

- En önemlisi de sağlıklı olan besin gruplarını dönüşümlü olarak tüketmeyi alışkanlık haline getirin.

Yazmakta olduğum yeni kitabıma yoğunlaşmak için ve yaz dönemine girmemiz nedeniyle yazılarıma kısa süreliğine ara vereceğim.

En kısa zamanda tekrar buluşmak üzere…

Sağlıkla kalın…

Prof. Dr. Hüseyin Nazlikul

Odatv.com